BỆNH TAI XANH (PRRS)

tai xanh

I. Nguyên nhân & Các chủng virus PRRS

• Gây ra bởi PRRSV: Porcine Reproductive and Respiratory Syndrome Virus.
• Thuộc họ Arteriviridae: gây suy giảm miễn dịch nặng, tạo điều kiện vi khuẩn thứ phát.

Hai dòng chính:

1. PRRS Type I (EU):
   • Độc lực nhẹ, trung bình.
   • Triệu chứng thường kín đáo hơn.
2. PRRS Type II (NA; Châu Mỹ/Châu Á):
   • Độc lực mạnh, gây bùng phát dịch lớn ở Việt Nam.
   • Tỷ lệ chết trên heo con 10 – 50% tùy trại.

II. Triệu chứng lâm sàng

Trên heo nái sinh sản:

• Sảy thai từ 90 – 110 ngày, thai chết lưu, thai khô.
• Đẻ non, số lượng heo con yếu nhiều.
• Sữa giảm, nái sốt nhẹ, bỏ ăn.
• Tai tím, xanh, mép tím (điểm đặc trưng nhưng không phải lúc nào cũng xuất hiện).

Trên heo con, heo thịt:

• Sốt 41 – 42°C, run rẩy, kém ăn.
• Thở khó, viêm phổi kẽ → nghe phổi “khò khè – tắc nghẽn”.
• Da tím tái ở tai, mõm, bụng.
• Mắt bị viêm, chảy ghèn.
• Ghép vi khuẩn → Strepto, APP, Glasser, E.coli, Mycoplasma bùng lên dữ dội.

 III. Bệnh tích khi mổ khám

 Đặc trưng PRRS:

• Viêm phổi kẽ → phổi sẫm màu, không xẹp hết, bề mặt khô.
• Hạch màng treo ruột, hạch phổi sưng to, xuất huyết.
• Lách sưng hoặc teo bất thường.
• Gan xuất huyết lấm tấm.
• Màng tim có dịch vàng nhạt.
• Trên thai chết: xuất huyết da, mảng tím, phù đầu, cổ.
• Hình ảnh 1,2: https://www.uoguelph.ca/ahl/detection-brachyspira-hampsonii-genomovar-i-ontario

Heo nái bị sẩy thai

 IV. Phác đồ điều trị tại trại

⚠️ PRRS là bệnh virus → KHÔNG có thuốc đặc trị. Điều trị chủ yếu chống vi khuẩn kế phát + trợ lực + tăng miễn dịch.

A. Heo bệnh (heo nái, heo thịt)

1. Kháng sinh kiểm soát nhiễm khuẩn kế phát

• Florfenicol
• Ceftiofur
• Tilmicosin / Tylosin
• Doxycycline
  👉 Dùng 3–5 ngày, tùy tình trạng.

2. Thuốc trợ lực – tăng miễn dịch

• Engry hoặc ADEK B-complex.
• Hạ sốt: Analgin, Ketopen.
• Điện giải: Gluco KC
• Betasal–glucan.
• Danh sách sản phẩm ACE
• ADEK B COMPLEX – Thuốc thú y ACE
• ANALGIN C POWDER – Thuốc thú y ACE
• GLUCO KC – Thuốc thú y ACE
• BETASAL GLUCAN – Thuốc thú y ACE

3. Điều trị heo con yếu: viêm phổi

• Tiêm Primeshot hoặc Penstep+ long đờm (Bromhexin/Floxin).
• Duy trì nhiệt độ chuồng ổn định để giảm chết ghép.

4. Xử lý nái đang mang thai

• Hạn chế can thiệp mạnh, tập trung bổ sung vitamin, khoáng.
• Giảm stress, giữ chuồng yên tĩnh.

V. Vaccine PRRS: Tiêm khi nào thì hiệu quả nhất?

Có 2 nhóm vaccine:

• Vaccine sống nhược độc (MLV): tạo miễn dịch mạnh.
• Vaccine bất hoạt (KV):  an toàn hơn nhưng miễn dịch yếu.

Lịch tiêm khuyến nghị theo giai đoạn

A. Heo nái sinh sản

• Tiêm PRRS MLV trước phối 4 tuần.
• Nhắc lại 6 tháng/lần (tùy trại).
• Sau khi trại ổn định → có thể tiêm bổ sung KV để kéo dài miễn dịch.

B. Heo hậu bị.

• Lần 1: PRRS MLV lúc 140 – 150 ngày tuổi.
• Lần 2: nhắc lại sau 3 – 4 tuần.
• Cách phối giống tối thiểu 28 ngày.

C. Heo con – heo thịt

• Nếu trại ổn định và mẹ có miễn dịch tốt:
  👉 Tiêm PRRS lúc 18 – 21 ngày tuổi hoặc sau cai sữa 28 ngày.
• Nếu trại đang lưu hành PRRS mạnh:
  👉 Dời tiêm muộn hơn (45 – 60 ngày) để tránh kháng thể mẹ cản trở.

 VI. Nguyên tắc vàng khi phòng PRRS tại trại

• Không tiêm PRRS vào thời điểm trại đang bùng dịch nặng.
• Tách riêng hậu bị 30 – 45 ngày trước nhập đàn.
• Giảm tối đa stress: gió lùa, thay đổi cám, mật độ quá cao.
• Sát trùng mạnh: OverCid, MaxDin
• “Một vào – một ra”, không nhập heo từ trại không rõ PRRS.

Cảm ơn các bạn đã đọc bài viết của công ty thuốc thú y ACE